Giết Con Chim Nhại vừa được xem là cuốn sách tiểu thuyết hay mà cũng vừa là cuốn sách dạy con dưới góc nhìn của trẻ thơ nhưng lại mang đến cho người lớn chúng ta thấy nhiều bài học cuộc sống trong đấy. Những ký ức đẹp về cuốn sách “Giết Con Chim Nhại” sẽ luôn còn mãi trong tôi như 1 bài học về cách trưởng thành và làm 1 người tốt.
Văn chương mang đến rất nhiều giá trị và sứ mệnh tốt đẹp đối với đời sống thì Giết Con Chim Nhại đã giắt vào tôi hầu hết các mũi tên cả rồi, chưa đề cập tấm lưới lớn tuy thưa mà khó lọt vào những năm năm mươi ở miền Nam nước Mỹ – một thời điểm của nạn phân biệt chủng tộc lớn nhất. Chính công việc cửu vạn các vấn nạn nhân luôn là điểm cộng cho cuốn tiểu thuyết văn học đầu tay của Harper Lee trong tôi.
Tác phẩm Giết con chim nhại của nhà văn Harper Lee
Xem tại Fahasa
Câu chuyện của “con chim nhại” theo một nghĩa bóng là đang nói về cô bé Scout và anh trai Jem có ông bố tên Atticus ở thị trấn Maycomb, Alabama, Hoa Kỳ vào các năm 1930.
Cả quyển truyện là những mùa hè và thời cắp sách đến trường của cô bé Scout, anh trai Jem của em, thằng bạn Dill mỗi mùa hè tới 1 lần. Thế giới của ba đứa trẻ ngây thơ tương phản nhau và chạm vào người lớn cung quanh chúng, có bố, có chú, cô Maudie, người hàng xóm bí ẩn Boo Radley, cùng cô giáo ở trường tên Caroline.
Trong giao tiếp mỗi ngày, cô bé Scout luôn hỏi bố Atticus của mình về các điều kỳ lạ quanh cô bé. Tại sao người hàng xóm Boo Radley ko bao giờ tiếp tục với họ, tại sao cô giáo lại bắt Scout không được học đọc trước ở nhà, tại sao Scout cần “thỏa hiệp”, không đánh giá bạn nữa? Nếu bạn có gia đình và con cái bạn luôn hỏi bạn những câu hỏi đại loại như thế, liệu bạn có trả lời cặn lẽ cho nó không?
Trong suốt quyển truyện, tôi đặt mình sống trong thế giới luôn lưỡng lự của 1 đứa trẻ, giữa tất cả những sự chọn điều gì là xấu, hay tốt, người quanh mình họ đang làm gì, và phải đối xử ra sao với họ.
Bố Atticus, 1 nhân vật được cho là tác giả Harper Lee đã lấy nguyên gốc từ hình ảnh người cha luật sư của bà, ông bố tâm lý này không tìm mọi cách làm màu cuộc sống bằng vẻ tươi đẹp, trong sáng giả tạo mà các bố mẹ vẫn hay cố giữ gìn cho con cái mình.
Thay vì thế, ông thảo luận các vấn đề với bọn trẻ, ông đưa ra những cam kết, kể lại việc chúng hứa, và chính ông cũng làm gương với những lời hứa của mình.
Gia đình nhà Atticus tuy không giàu có, vợ ông lại mất sớm, nhưng bố Atticus đã từng bước dạy bọn trẻ trưởng thành hơn bởi những giải thích và trách nhiệm ông dành cho bé Scout và anh trai Jem.
Khi còn bé, Scout luôn muốn trốn học vì liên tục bị cô giáo Caroline phạt và bảo bố dạy sai, bố Atticus đã giải thích: “Nếu con học được 1 cách thức đơn giản, Scout, con sẽ sinh hoạt thoả thích hơn nhiều với đủ loại người. Con sẽ không bao giờ thực sự hiểu một người cho tới khi con xem xét tất cả việc từ quan điểm của người đó…”
Trích Giết Con Chim Nhại: “Con sẽ không bao giờ thực sự hiểu một ai đó cho đến khi con xem xét mọi thứ từ quan điểm của họ”
Vấn đề mà ông bố Atticus phải đối mặt hàng ngày cũng phức tạp y hệt các ông bố bình thường khác. Đàn ông lớn cứng đầu, gây hấn cùng hàng xóm, bé Scout muốn trốn học, đánh nhau với bạn, với những câu hỏi đưa ra không bao giờ là điểm cuối. Nhưng dần dần, suốt một cuộc hành trình dìa như thế, tôi nhận ra Scout đã dùng chính chiếc lăng kính trong veo của nó, lắp thêm những lời kể của bố Atticus, tạo nên hình ảnh một thế giới vừa thẳng thắn lại thật nhiều rắc rối, không thua gì người lớn tưởng tượng và suy nghĩ.
Cuốn sách nói về cách đương đầu với khó khăn và giải quyết chúng trong đời sống
Điểm sáng thứ 2 của cuốn sách chính là khi bố Atticus nhận lời làm luật sư bào chữa cho 1 người da đen tên Tom Robinson, trong vụ án anh bị kết tội cưỡng hiếp con gái nhà Ewell (một người da trắng). Cả 2 anh em Scout – Jem đã buộc phải hứng biết bao những lời nói ác nghiệt của những người chung quanh về việc bố của chúng là một luật sư “yêu bọn mọi đen”.
Cuộc sống của bố con nhà Atticus dần trở nên thật ngột ngạt, và cũng ở đây, bố Atticus đã chia sẻ với Scout lựa chọn của ông khi chống lại tất cả để bảo vệ 1 người da đen bị phân biệt trong cộng đồng. Ông nói: “Nhưng trước lúc bố sống được với người khác bố nên sống với chính mình. Với một thứ không tuân theo nguyên tắc hầu hết, đó là lương tâm của loài người.”
Atticus là điển hình của những người làm cha, làm mẹ biết cách dạy con cực tốt tại nước Mỹ này. Ông bận bịu suốt ngày với công việc luật sư và hầu như không có nhiều thì giờ dành cho hai đứa con láu lỉnh của ông. Ấy thế mà Jem và Scout vẫn là những đứa trẻ không thể ngoan hơn. Atticus bảo với Jem rằng: “can đảm là lúc con biết con sẽ thất bại trước khi con bắt đầu nhưng tuy nhưng con vẫn bắt đầu và con theo đuổi nó tới cùng dù có chuyện gì xảy ra” rồi bỏ thằng bé ở lại với những suy nghĩ bốn bên bông hoa trà trắng của bà Dubose. Ông không giải thích gì hơn, ko dẫn dắt Jem buộc phải bắt đầu cái gì tới bao lâu trong bất cứ nếu chi tiết khả dĩ nào của cuộc đời trước mắt. Ông chỉ ở đấy, ko kể cậu cùng em gái, khiến công việc của ông: Bắt đầu, theo đuổi và không từ bỏ “vụ án chết” tên da đen Tom Robinson.
Dù biết gã da trắng Bob Ewell sẽ được quan tòa tin tưởng hơn anh da đen Tom Robinson, Atticus vẫn can đảm tìm cách bảo vệ thân chủ, bảo vệ chính nghĩa bất chấp chuyện gì sẽ xảy ra: Bob sẽ thắng phiên tòa tại hạt Maycomb nhưng chưa chắc gã sẽ thắng tại tòa án cấp cao của thành phố hay quan trọng hơn cả là tòa án lương tâm của người dân hạt Maycomb và hàng triệu độc giả khi đọc cuốn sách này – trong đó có tôi.
Chính lòng can đảm này của Atticus mới tấn công vào tâm trí cậu bé Jem mạnh mẽ hơn cả. Jem đã nhận ra xuất sắc cốt lõi cái đẹp của lòng can đảm không hề là theo đuổi đến cùng mà chính là theo đuổi tới cùng vì chiếc những để ko can đảm lệch lạc với những theo đuổi mù quáng.
Ông Atticus đã dạy các con lòng can đảm như thế theo phương pháp như thế. Một ông bố tuyệt vời!
Tôi không hình dung rằng liệu trong tương lai có khi nào sẽ rơi vào trường hợp nào đó tương tự Atticus nhưng tôi cũng như những ông bố, bà mẹ khác sẽ cần buộc phải dạy những con cái sau này sự can đảm theo đuổi hoàn hảo của chúng nó: như hãy chơi nhiều học ít, hãy học thực hành nhiều hơn hơn học lý thuyết chẳng hạn – 1 vấn đề đang theo lối Nho giáo cứng nhắc của nền giáo dục Việt Nam ngày nay theo như tôi cảm nhận.
Hãy can đảm theo cách của bạn!
Scout Finch dạy tôi rằng cần phải có lòng vị tha với tất cả mọi người, rằng công lý nên được thực thi, rằng mọi người nên chiến đấu vì lẽ bắt buộc cho dù sự công lý nằm lẻ lỏi cô độc giữa vô vàn những bất công và mù quáng.
Tôi nhận ra thế giới này quá coi trọng những điều phù phiếm xa hoa và đánh giá thấp những điều nhỏ nhặt nhưng mang đầy ý nghĩa, rằng một người có thể bị cô lập nhưng vẫn có nhiều giá trị để đóng góp cho xã hội. Scout chính là minh chứng cho những giá trị cốt lõi của mỗi con người mà bước đầu chính là sự dũng cảm, lòng trắc ẩn và sức mạnh lý trí.
Nhưng giờ đây, tôi không đọc lại Giết Con Chim Nhại nữa. Chẳng phải vì tôi ko có thì giờ, mà là tôi không muốn. Tôi muốn những bài học mà tác giả Harper Lee để lại cho tôi vẫn như thế, là những gì mà một cậu bé 15 tuổi của tôi khi xưa cảm nhận theo cách mới mẻ, ngây thơ, chân thành. Tôi muốn giữ cho con chim nhại sự trong trắng đó.
